Green Greed

Wat te doen met de gasaansluiting?

Het begin van het nieuwe jaar werd opgeluisterd door een discussie over de kosten van het verwijderen van gasaansluitingen. Een beetje voor de muziek uit lijkt mij dit, maar vooruit, regeren is tenslotte vooruitzien. De interessantere vraag hierachter is hoe je de energietransitie moet financieren.

Als je geen gas meer nodig hebt kun je drie dingen met je gasaansluiting doen. Het eerste is niets, maar dan blijf je (in 2018) ca. € 130 per jaar betalen aan de netbeheerder. Het tweede is de gasaansluiting administratief laten afsluiten. Soms is dit gratis, soms wordt hier eenmalig geld voor gevraagd door de netbeheerder. Je betaalt voor een huisbezoek van een monteur die 5 minuten bezig is. De aansluiting wordt dichtgezet en verzegeld. Je hebt dan geen jaarlijkse kosten meer. De derde mogelijkheid, en daar gaat het hier om, is de gasaansluiting en de meter fysiek weg te laten halen door de netbeheerder. Dit is aanzienlijk duurder. Netbeheerders vragen hier €600-650 voor.

Laat je aansluiting niet te snel weghalen

Dit laatste zou ik overigens niet zo snel laten doen. Als de gastoevoer in de meterkast wordt afgesloten is de kans op lekkage nihil. Bovendien kun je de komende jaren nog op je schreden terugkeren als blijkt dat die warmtepomp toch niet bevalt en we inmiddels tot andere inzichten in de toekomstige rol van gas zijn gekomen. Zolang er nog wel gas in de toevoerleiding in de straat loopt blijft het risico op gaslekken, bijvoorbeeld door graafschade, bestaan. Met andere woorden, een paar meter pijp verwijderen tussen je meterkast en de straat draagt niet of nauwelijks bij aan de veiligheid in en rond je huis. Pas als de hele straat gasloos kan worden, bijvoorbeeld door het aanleggen van stadsverwarming, zou je de complete gasinfrastuctuur weg kunnen halen. Dit kunnen netbeheerders dan mooi combineren met de aanleg van de stadsverwarming, waardoor het kostenplaatje er heel anders uit komt te zien. De verwijderingskosten maken dan deel uit van een compleet project.

Socialiseren is sigaar uit eigen doos

Hier komen we op een fundamenteel punt. Bij dit soort projecten zal steeds de afweging gemaakt moeten worden hoe de projectkosten betaald worden en door wie. Door een aanzienlijk deel van de aanlegkosten te socialiseren, oftewel om te slaan over alle aansluitingen in Nederland, zou je de directe projectkosten stelselmatig onderschatten. Daarmee wordt de doorbelasting van deze kosten aan de directe gebruikers in feite te laag. De rest van de kosten wordt immers door alle huishoudens in Nederland gedragen, die hiermee het project in feite subsidiëren.
Het is hierbij echter net als bij verzekeren. Bij een klein risico met grote gevolgen heeft het zin deze hoge kosten via een verzekeringspremie om te slaan over alle verzekerden. Maar als het ‘risico’ vrijwel 100% is werkt dit principe niet meer. Iedereen zal dan linksom of rechtsom gewoon zelf voor de kosten moeten opdraaien. Energietransistie is zo’n 100% risico. Het treft ons immers allemaal.

André Jurjus, directeur van Netbeheer Nederland, de brancheclub van de netbeheerders, pleitte in een recent artikel in Trouw voor socialisatie van de verwijderingskosten. Dit is geen verrassing, want socialisatie is het favoriete model van de netbeheerders en ontslaat hen van allerlei moeilijke discussies met afnemers van hun diensten. Zij laten elk jaar hun tarieven vaststellen door de ACM en kunnen dan weer een jaar hun gang gaan. Werkt wel zo prettig natuurlijk.

Ook de nobele Grünmenschen, de voorlopers in de energietransitie die het idee hebben dat ze steeds beloond moeten worden voor hun goede gedrag met subsidies, belastingkortingen en hoofdelijke omslag van de collectieve kosten die ze veroorzaken, zijn uiteraard vóór socialisatie. Vol verontwaardiging wordt al gesproken over ‘een boete op het gasloos maken van je woning’. Hoe durven ze hier geld voor te vragen!

Maar als we uiteindelijk allemaal van het gas af moeten is dit een sigaar uit eigen doos. We subsidiëren elkaar dan allemaal, maar niet in dezelfde mate en niet tegelijkertijd. De eersten zijn goed af, terwijl het voor de latere instappers en de onvrijwillige zittenblijvers steeds duurder wordt.

In Duitsland zijn de grenzen van socialiseren zichtbaar

In Duitsland is dit effect al goed zichtbaar. Bezitters van zonnepanelen en windmolens genoten jarenlang van riante vergoedingen voor het invoeden van duurzame stroom in het net. De netbeheerders wikkelen dit af en slaan de kosten van deze vergoedingen om over alle aansluitingen. In het begin viel dit niet zo op, maar inmiddels zijn de stroomkosten voor de consument in Duitsland ca. €0,07 per kWh hoger dan in Nederland, ondanks lagere prijzen in de groothandel. Bovendien drukken deze kosten steeds sterker op de lagere inkomens die weinig energie kunnen besparen en evenmin kunnen profiteren van de installatie van zonnepanelen. De regeling is inmiddels dan ook danig versoberd.

Het is daarom onverstandig om de kosten van de energietransitie af te wentelen van de vaak welvarende early adopters naar de massa van de bevolking en uiteindelijk naar de economisch zwakkere groepen in de samenleving. Dit leidt tot foute rekenmodellen, tot een overschatting van de mogelijkheden, tot foute allocatie van kapitaal en tot een duur en uiteindelijk met name voor de lagere inkomensgroepen onbetaalbaar energiesysteem. We willen natuurlijk allemaal wel in een belastingvrije Tesla rijden die betaald wordt door onze buurman, maar dat gaat hem niet worden.

Daarom beste voorlopers, ‘put your money where your mouth is’, investeer blijmoedig in een gasloze toekomst en zeur niet over de kosten.

Bereken De Extra Energiebelastingen In Jouw Situatie

Met een eenvoudige rekentool kun je hier uitrekenen wat de aangekondigde belastingverhogingen voor jou betekenen

 

Verwarring over energiebelastingen

Er was recent weer een hoop te doen over de verhoging van de energiebelastingen die in het regeerakkoord voor de komende jaren wordt aangekondigd. Feit is dat de tarieven die meebewegen met je verbruik gaan stijgen, en dat de vaste belastingkorting (dit jaar €373) in 2019 met €62 gaat afnemen.

Wat de aangekondigde verhogingen van de energiebelastingen op stroom en gas voor jou of je bedrijf of organisatie betekenen kun je hier eenvoudig uitrekenen. Vul het jaarlijkse stroom- en gasverbruik in en je ziet meteen hoeveel extra belasting er in 2018, 2019, 2020, 2021 via de energierekening geïnd zal worden (inclusief de 21% BTW die over deze belasting geheven wordt). De extra belasting is berekend op basis van het meest actuele kamerstuk waarin de voorgenomen verhogingen of verlagingen voor de komende jaren vermeld staan (in 2021 dalen de tarieven volgens dit kamerstuk weer een beetje). De tarieven worden elk jaar in december definitief vastgesteld voor het volgende jaar.

Gemiddelde effecten zijn nietszeggend

Er ontstond vervolgens veel verwarring over de gevolgen voor ieders portemonnee. Iedereen begint dan met gemiddelden te strooien. Maar gemiddelden zijn volkomen nietszeggend in deze situatie. De overheid kiest een laag gemiddeld verbruik per huishouden en neemt vervolgens aan dat dit gemiddelde verbruik gemiddeld gaat dalen volgens de doelstellingen van het regeerakkoord. Dit zou dan moeten komen van energiebesparing, isolatie, zonnepanelen, etc. En ziedaar, dan valt het allemaal best mee.

Met dit soort rookgordijnen bouw je geen draagvlak voor de energietransitie! Want een gemiddelde besparing bestaat natuurlijk niet. Verbruiken verschillen sterk per huishouden. Je kunt óf wel besparen, óf je kunt niet besparen. In het eerste geval zullen je energiekosten, en dus ook de energiebelastingen dalen (of minder stijgen), in het tweede geval betaal je de volle verhoging.

Dit is deels een keuze, maar deels ook niet. Als je bijvoorbeeld huurder bent, heb je in de regel veel minder mogelijkheden om via investeringen in je woning de energiekosten te verlagen dan wanneer je een eigen huis hebt. Vandaar dat de Woonbond, die voor de belangen van de huurders opkomt, zich terecht in het debat mengde. Maar ook woningeigenaren zullen zich afvragen of investeringen lonen. Dat zal in iedere situatie immers anders zijn. Zo zet de overheid iedereen wel weer aan het denken. Bespaar ze!

Kunnen We Klimaatverandering Stoppen?

De strijd tegen het CO₂-fantoom leidt de aandacht af van de echte problemen die door klimaatverandering veroorzaakt worden.

Klimaatverandering is een urgent probleem…

Klimaatverandering veroorzaakt veel problemen. Het niveau van de zeespiegel, extreem weer, voedselproductie, ecosystemen, biodiversiteit, woongebieden van grote aantallen mensen, al deze factoren krijgen last van een opwarmend klimaat. Je kunt deze problemen aanpakken, of je kunt proberen het tij te keren en het klimaat te stabiliseren. Passen we ons aan, of kunnen we het klimaat naar onze hand zetten? We lopen grote risico’s als we niets doen. Maar we lopen ook grote risico’s als we achter een oplossing aanrennen die niet gaat werken. Lees verder…

Warmtepomp Duur Alternatief Voor CV-ketel

Gasloos verwarmen met een warmtepomp is veel duurder dan met een CV-ketel. Een grootschalige praktijktest wijst uit dat er ondanks een hoge investering vrijwel geen voordeel optreedt in de jaarlijkse energiekosten.

Warmtepomp in praktijk niet rendabel

Waar stadsverwarming en nieuwe warmtenetten geen optie zijn worden elektrische warmtepompen gezien als een goede oplossing om woningen zonder gas te verwarmen. In 2006 is dit in een nieuwe wijk in Haarlem, met vooruitziende blik, toegepast.
Maar er zijn ook huizen met een traditionele CV-ketel in de wijk. Dit biedt een unieke kans beide systemen op comfort en kosten te vergelijken. Zoals we in een ander artikel uiteen zetten is het theoretisch rendement van een warmtepomp niet geweldig. In de praktijk is het nog wat slechter. Je kunt prima verwarmen (en koelen) met een warmtepomp, maar economisch legt de warmtepomp het op alle fronten af tegen de moderne gastechniek. Lees hier onze eigen ervaringen…

Energiekosten Gaan Fors Stijgen

Het regeerakkoord van het in oktober 2017 aangetreden kabinet zal leiden tot een aanzienlijke stijging van de energiekosten.

Het nieuwe kabinet belooft dat iedereen erop vooruit gaat. Tegelijk gaat de regering aan vergroening werken door belastingen op consumptie te verhogen en belastingen op inkomen te verlagen. Hoe dit uitpakt zal voor ieder huishouden verschillend zijn, maar als je veel energie verbruikt zou de balans wel eens in je nadeel kunnen uitslaan.
Verwacht wordt van burgers en bedrijven, dat zij de komende jaren grote investeringen gaan doen om hun huis en vervoer toekomstbestendig te maken. De totale energiekosten, inclusief de kosten en lasten van deze investeringen, zullen daarom sterk gaan toenemen. In dit blog zullen we de komende tijd onderzoeken hoe precies.

Eric Wiebes, onze nieuwe minister van Economische Zaken en Klimaat is niet te benijden. De klimaatambities zijn kolossaal en zullen de komende jaren in concrete plannen en maatregelen omgezet moeten worden. Laten we eens kijken wat hij zoal voor de burger in petto heeft.

Elektrisch rijden wordt de nieuwe norm

In 2030 (‘uiterlijk’) mogen auto’s die op benzine, diesel of lpg rijden niet meer verkocht worden. We gaan allemaal elektrisch rijden, of nog beter, we laten ons dan allemaal rijden in zelf rijdende elektrische voertuigen. Dat is over 12 jaar. In die tijd kopen of leasen we misschien nog één of twee keer een nieuwe of gebruikte auto. Wanneer schakel je om naar elektrisch? En wat betekent het voor de afschrijving en restwaarde van je oude auto? Over voldoende laadpunten bij je thuis, op je werk of onderweg, omgaan met ‘afstandsangst’, autovakanties en het trekken van de caravan hebben we het dan nog niet eens.

We moeten van het gas af

In 2050 (eveneens ‘uiterlijk’) gebruiken we geen gas meer voor het verwarmen van ons huis, water en koken. In proefprojecten die tot nu toe rond deze ambitie zijn uitgevoerd blijkt dat dit eigenlijk alleen bij nieuwbouw redelijk kosteneffectief gerealiseerd kan worden. De woning wordt dan zwaar geïsoleerd uitgevoerd en voorzien van ofwel een aansluiting op blok- of stadsverwarming, ofwel van een elektrisch aangedreven warmtepomp. Deze verwarming wordt gecombineerd met vloerverwarming door de hele woning, zodat het huis met een relatief lage watertemperatuur in het verwarmingssysteem warm gehouden kan worden. En ook balansventilatie, een zonneboiler en zonnepanelen voor het opwekken van elektriciteit mogen dan eigenlijk niet ontbreken. Er zijn op dit moment hooguit enkele honderden woningen in Nederland die aan deze hoge standaarden voldoen. Nog een ruime 7 miljoen woningen te gaan dus. Ca. 90% van alle woningen heeft een gasaansluiting, de rest heeft al blokverwarming, bijvoorbeeld appartementen in flatgebouwen, of stadsverwarming. De huidige blok- of stadsverwarming draait overigens in vrijwel alle gevallen ook gewoon op gas of andere fossiele brandstoffen.
Deze voorzieningen achteraf aanbrengen in bestaande oudere woningen en buurten kan wel, maar is buitengewoon kostbaar. Je moet dan denken aan investeringen per woning tussen de €30.000 en €80.000 of meer, afhankelijk van type, ouderdom, etc. En nog afgezien van investeringen in publieke infrastructuur om bijvoorbeeld duurzame blok- of stadsverwarming op grote schaal mogelijk te maken. We krijgen immers wel ‘recht-op-warmte’, maar dit recht is niet gratis.

Belastingen blijven stijgen

Als het aan de overheid ligt zullen ook de gewone energiekosten de komende jaren alleen maar stijgen. Voor 2018 en 2019 zijn al belastingverhogingen aangekondigd en ook voor de jaren daarna zijn verhogingen te voorzien om de pot te vullen waaruit Economische Zaken de subsidies aan duurzame energieprojecten financiert. Hiervoor zijn in diverse rondes al langjarige verplichtingen aangegaan. Enerzijds is dit een prikkel voor burgers om in besparingsmaatregelen te gaan investeren, maar anderzijds bestaat het risico dat hoe beter sommige burgers hierin slagen, hoe hoger de tarieven voor de anderen zullen worden. De totale belastingopbrengst moet immers wel gehaald worden. Reken hier uit wat de aangekondigde verhogingen voor jou gaan betekenen.

De energieprijs blijft onzeker

Interessant is wat er met de kale stroomprijzen de komende jaren gaat gebeuren. Aan de ene kant hebben we de afgelopen jaren overwegend dalende prijzen gezien, zeker in de zomer waar het groeiende aanbod van zonnestroom en wind in Nederland en omringende landen (vooral Duitsland) een drukkend effect op de stroomprijs uitoefent. Deze beweging zal wel doorgaan. Gedetailleerd inzicht in de ontwikkeling van de stroom- en gasprijzen gedurende de laatste jaren bieden we op de Forstrom website.
Aan de andere kant neemt de druk om fossiele centrales uit bedrijf te nemen toe, vooral waar het gaat om kerncentrales (Duitsland en België) en kolencentrales. Dit kan op termijn vooral in de wintermaanden tot krapte op de markt gaan leiden, zeker als het eens wat minder hard waait. Hoge stroomprijzen in de winter en lage prijzen in de zomer zijn daarmee waarschijnlijk. Hoe dit per saldo uit gaat pakken is echter koffiedik kijken.
Als stroom uit gascentrales in de toekomst kern- en kolenstroom moet vervangen is niet denkbeeldig dat de kale gasprijs, die de laatste jaren vrij gematigd is, ook weer gaat stijgen. Hier gaat elke consument die nog niet ‘gasloos’ is last van krijgen.

Zijn zonnepanelen nog wel interessant?

Tot slot worden de voorlopers in deze transitie, degenen die al in zonnepanelen geïnvesteerd hebben, of van plan zijn dit binnenkort te doen, geconfronteerd met een aangekondigde afbouw van de regeling waarbij je voor aan het net terug geleverde stroom evenveel ontvangt als voor afgenomen stroom op een ander moment in het jaar. Dit is de zogenaamde salderingsregeling. Aangezien de stroomkosten voor ca. tweederde uit belasting bestaan, betekent afbouw van deze regeling vooral dat volledige verrekening van de energiebelasting vanaf 2020 niet meer mogelijk zal zijn. Wat het dan wel wordt is nog onduidelijk. Uitrekenen of het financieel zinvol is om zonnepanelen te installeren kun je op het moment dus niet meer, omdat de terugverdientijd nu (ca. 7-9 jaar) de resterende tijd van de huidige regeling ruim overschrijdt. Dit zal de zonnebranche geen goed doen.

Kortom als het om energie gaat wordt er wel een heel groot beroep op het vertrouwen van de burger gedaan dat dit goed gaat komen, laat staan dat hij of zij daar financieel beter van gaat worden.

Van Start…

Een verkenning naar de toekomst van onze energievoorziening.

 

Kennisgebrek over energie is enorm

Twee jaar geleden ben ik Forstrom begonnen. Ik wilde een energieleverancier opzetten waar ik zelf graag klant zou zijn. Die mij duidelijk zou maken hoeveel stroom en gas we thuis op welk moment gebruiken, en wat dit kost. Zodat we na kunnen denken over hoe dit minder kan, en of investeringen in energiebesparing de moeite waard zijn.

We hebben gemerkt dat de meeste mensen weinig van energie weten, of begrijpen hoe hun alledaagse gedrag hun energieverbruik beïnvloedt. Dat is niet vreemd, want de consument is en wordt door de meeste leveranciers ‘dom’ gehouden, met een levermodel dat vooral op gemak gebaseerd is, en wordt geworven met een model dat alleen korte termijn gewin oplevert. En met kiezen voor ‘groene stroom’ ben je er echt nog niet.

Gebrek aan kennis is jammer, want we zullen de komende jaren belangrijke en financieel ingrijpende beslissingen moeten nemen over ons huis en over onze vervoersmiddelen: Gaan we elektrisch rijden? Vervangen we de CV-ketel nog een keer? Gaan we verhuizen naar een energiezuinige woning of een grote investering doen in onze huidige woning? Heeft het eigenlijk nog wel zin om zonnepanelen te nemen? Of moeten we er dan meteen een grote accu bij nemen? We schijnen van het gas af te moeten, maar hoe dan? Hoe gaan we dat betalen? En verdienen we dat ooit terug?
Vragen die belangrijk zijn voor ieder individueel huishouden, maar ook voor Nederland als geheel.

Alles wordt anders in hoe we met energie omgaan

In de energiewereld staan zeer grote veranderingen op stapel. Het nieuwe kabinet streeft een grote sprong voorwaarts na in het verlagen van de CO₂-uitstoot op Nederlandse bodem, in lijn met het akkoord van Parijs, dat op 22 april 2016 door 174 landen is ondertekend. De gevolgen hiervan zijn ingrijpend en zullen de komende jaren door alle huishoudens en bedrijven ondervonden worden.

Omdat wij denken dat mensen zonder inzicht niet tot actie over zullen gaan en zonder actie geen verandering zal optreden zijn wij deze website gestart. Onze missie is de energiewereld in zijn vele facetten transparanter te maken. Wij ondersteunen de verandering op zich, omdat we de zorgen over ons klimaat delen en van mening zijn dat we met fossiele brandstoffen veel mooiere dingen kunnen doen dan deze op te stoken en zo onze leefomgeving te verpesten. Tegelijk staan we kritisch tegenover sommige van de aangekondigde maatregelen en voorgestelde oplossingen. Aan het werk dus om zin en onzin van elkaar te scheiden!

Chris IJsbrandy – oprichter van Forstrom